Θα πάω πίσω στο παρελθόν, τότε που φορούσα σκισμένο τζιν, μπότες, δερμάτινο, καθόμουν πίσω από ένα ξύλινο φοιτητικό θρανίο και μάλωνα μ’ έναν από τους καθηγητές που είχε πάρει το δύσκολο ρόλο να μας δημιουργήσει συνείδηση στο marketing. Πλήρης εφαρμογή του marketing σε μια από τις πιο πουριτανικές κουλτούρες, όπως της Αγγλίας, και η απόλυτη σύγκρουση της ηθικής με την επίτευξη του σκοπού. Ώρες αναλύσεων των διαφημιστικών της Benetton, που τότε είχαν απαγορευτεί για τη χρήση του γυμνού ανθρωπίνου σώματος αλλά και για τη χρήση φωτογραφιών ζώων που έμοιαζαν πιο πολύ με αφιέρωμα του National Geographic στη εποχή του ζευγαρώματος πάρα διαφημιστικό εταιρίας ρούχων. Το τελικό ερωτηματικό και μόνιμο σημείο συζήτησης και αντιμαχίας: Η ηθική στο marketing. Δεν χωρούσε στην αντιδραστικότητα των 21 μου να αποδεχτώ ότι πρέπει το marketing να υπόκειται σε κάποιους έστω υποτυπώδεις ηθικούς φραγμούς. Ναι, το marketing αφού πια υπαγορεύει στην παραγωγή το τρόπο που πρέπει να παράγονται τα προϊόντα, με την ίδια λογική θα έπρεπε να είναι και ανήθικο-στα όρια του νόμιμου. Και όσο πιο ανήθικο τόσο καλυτέρα. Τα όποια εμπόδια στο marketing δεν επέτρεπαν να επιτευχθεί ο τελικός στόχος, θα έπρεπε να αξιώνονται μόνο τα όρια του νόμιμου, αδιαφορώντας για τους όποιους ηθικούς ή συναισθηματικούς φραγμούς. Από τότε, έστυψα το μυαλό για το πιο τέλειο επικοινωνιακό μήνυμα, αλλά ταυτόχρονα πέρασα και από το σχολείο, ο θεός να το κάνει σχολείο, της μαμάς πατρίδας. Ταυτόχρονα, βρέθηκα αντιμέτωπος και με τις συμπληγάδες πέτρες του ανταγωνισμού της ελεύθερης αγοράς, βρέθηκα να με φαντάζομαι και απέναντι σ’ ένα πιτσιρικά που περίμενε από μένα να του πω για την κοινωνία μας. Βρέθηκα και αποδέκτης αρκετών διαφημιστικών μηνυμάτων σαν εκείνα που τότε φάνταζαν στο μυαλό σαν αποτελέσματα επαγγελματικής κορύφωσης για τον 35αρη marketeer που έπινε τον cappuccino του κάθε πρωί από κατάστημα της Οxford Street. Και έτσι βρίσκομαι σε μια περίοδο που ιδιαίτερος λόγος γίνεται για την οικονομικοπολιτική κατάσταση της χώρας μας την ίδια που οι δημοτικές εκλογές είναι το μοναδικό ενδιαφέρον της Ελλάδας. Σε κάθε γωνιά μικρού ή μεγάλου δήμου, πρόσωπα ανθρώπων που προσπαθούν να μην πάρουν καθαρή χρωματική ταυτότητα, αλλά σίγουρα προσπαθούν να κερδίσουν τοπικούς ψήφους για να πάρουν μια μερίδα από την μικρή ή μεγάλη πολιτική μαρμίτα. Και με αφορμή όλο αυτό το κλίμα, σκέψεις με ταξιδεύουν πίσω σ’ εκείνο το θρανίο, να αναρωτιέμαι για τη χρήση ή την κατάχρηση της διαφήμισης στην πολιτική. Χαρούμενα πρόσωπα, διπλο και τριπλοπερασμένα από το Photoshop, δίπλα σε επίσης χαρούμενα μηνύματα παντού. Στην εξώπορτα του γραφείου μου, στο παρπρίζ του αυτοκινήτου μου, στη γωνιά του πεζοδρομίου, στη στάση του λεωφορείου, στον τοπικό τύπο, και τι έκπληξη, στα αυτιά μου: 'Προσοχή, ακολουθεί πολιτική διατίμηση'. Ναι, στον ίδιο πόλεμο μάχομαι και εγώ, προσπαθώ να βρω τρόπους για να προβάλλω όσο πιο όμορφο και ελκυστικό γίνεται το προϊόν ή την υπηρεσία των πελατών μου. Με ωραία σχέδια, χρώματα, και με ελκυστικά μηνύματα. Και όσο μου επιτρέπει η φύση του πελάτη, ξεχνώ τους όποιους ηθικούς φραγμούς μπορεί να έχω για το εάν η υπηρεσία ή το προϊόν του πελάτη μου έχει την πραγματική αξία που υπόσχεται η δουλειά μου. Και έτσι, σαν και εμένα, ένας άλλος ανταγωνιστής και αυτός με την σειρά του, αφουγκράστηκε με προσοχή τους στόχους του εκάστοτε πολιτικού προσώπου και προχώρησε σ’ ένα πλήρως οργανωμένο marketing plan. Με συγκεκριμένο διαφημιστικό κοινό, με τις απαραίτητες οδηγίες καλοσπουδαγμένων επικοινωνιολόγων, και με γραφιστική εφαρμογή που θα φτιάξει και τη δικιά σας αλλά ίσως και τη δικιά μου διάθεση. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που εγώ αδιαφορώ για το ερωτηματικό της ποιότητας αυτού που προσπαθώ να προωθήσω, έτσι και αυτός αδιαφορεί για την ποιότητα αυτού του προωθεί. Και κάπως έτσι προκύπτουν τα μηνύματα που βλέπουμε καθημερινά. Μηνύματα που μιλούν για αλλαγή τρόπου σκέψης, για γροθιές στο πολιτικό κατεστημένο, για επανάσταση, για καθαρές ιδέες, για υπευθυνότητα και για αποφάσεις για την Ελλάδα.
Και στη συνέχεια, με πιάνει τρόμος όταν σκέφτομαι ότι έχει βάλει το χεράκι του το marketing σε όλη αυτή τη μορφή επικοινωνίας. Και θα σε καταλήξω με ερωτηματικό σε αυτό το άρθρο. Μήπως θα έπρεπε να αναθεωρήσουμε τη χρήση της διαφήμισης στον πολιτικό τομέα; Μήπως θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τη χρήση της διαφήμισης στην πολιτική με μια πιθανή χρήση της διαφήμισης στην θρησκεία, αφού και στις δυο περιπτώσεις η διαφήμιση παίζει το ρόλο της διαμόρφωσης συνείδησης; Μήπως θα έπρεπε να απαγορευτεί η χρήση του όποιου διαφημιστικού εργαλείου στην πολιτική, όπως ακριβώς έγινε και με την κατηγορία προϊόντων καπνού; Και ποιος να είμαι εγώ που σε βάζει τόσα βαθιά ερωτήματα; Δεν ξέρω εάν θα ήταν σωστή προσέγγιση η παραπάνω, αλλά ένα ξέρω σίγουρα. Εάν, οδηγημένοι από τη διαφήμιση, καταναλώσουμε όλοι το λάθος προϊόν θα κάνουμε πλούσια την προμηθεύτρια εταιρεία του προϊόντος και στη χειρότερη θα έχουμε ενοχές μερικών λεπτών για την επιλογή μας. Δυστυχώς, όσον αναφορά την πολιτική της χώρας μας, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου